بررسی توارث مقاومت به سرما در گندم های آبی

برای نیل به موفقیت در به نژادی گیاهان نسبت به استرسهای محیطی، شناخت عوامل موثر در مقابله و مقاومت در برابر تنگناهای محیطی، ضروری است . با مطالعاتی که در این خصوص به عمل آمده است از میان ویژگیهای مرتبط با مقاومت به سرما، درصد بقاء پس ازانجماد آن در محیط طوقه (icing) با تست مصنوعی انجماد، مقدار آن برگ ، پتانسیل آب برگ ، و مقدار قند برگ (محلول در الکل)، انتخاب گردید اندازه گیریها در مورد هریک از صفات پس از عادت یافتن ژنوتیپها به سرما (cold acclimation) انجام گرفته است .موادی که به عنوان والد برگزیده شده اند بترتیب عبارتند از : امید، بزوستایا به عنوان والدین مقاوم و لاینهای شمارهء 6207 و 6204 به عنوان والدین حساس . برای شناخت مکانیسم توارث صفات مذکور، تمام تلاقیهای ممکن در یک طرح دیالل انجام گرفته و نتایج حاصل به روش گریفینگ ، متدا، مدل -1 تجزیه گردیده است . به کمک این روش اثرات ترکیب پذیری عمومی و ترکیب پذیری خصوصی در مورد هر یک از لاینها و هیبریدها تعیین گردید. باتوجه به نسبت (فرمول) در 4 صفت مورد مطالعه، " عمل افزایشی ژنها " در توارث 4خصوصیت فوق الذکر، نقش مهمتری را بر عهده دارد . بهترین ترکیب شوندهء عمومی برای مقاومت به انجماد واریتهء بزوستایا، برای مقدار آب برگ لاین شماره 6204 و برای پتانسیل آب برگ واریتهء بزوستایا و برای مقدار قند برگ نیز واریتهء بزوستایا معرفی میگردد. بدین ترتیب واریتهء بزوستایا را به عنوان یک والد با ترکیب پذیری عمومی خوب " می توان در اصلاح ترکیبی به کار برد. همچنین با عنایت به فاکتور f در مورد مقدار قند برگ ، روش "سلکسیون، برای ویژگی موثر خواهد بود. از آنجا که میانگین مربعات (ms)اثرات ترکیب پذیری خصوصی 4 صفت هم معنی دار گردیده است بنابراین نوع عمل "غیرافزایشی ژنها" نیز در توارث این صفات دخالت دارد لذا یکی از روشهای بهنژادی برای مقاومت به انجماد را می توان "هیبریداسیون " پیشنهاد نمود. توارث سیتوپلاسمی در صفت قند،بیش از 83 درصد موارد کراسهای متقابل را در سطح معنی دار شامل می گردد که مانع از مردود دانستن اثرات سیتوپلاسمی در توارث این صفت می باشد. بیشترین اثرات هتروزیس در خصوصیت مقاومت به انجماد مشاهده گردید و ویژگی مقدار آب برگ ، نسبت به سایرخصوصیات از قابلیت توارث عمومی افزون تری برخوردار بود. همچنین مطالعات گستردهء همبستگی بین صفات منجر به یافتن ضریب گورولاسیون مثبت و معنی دار در بین صفات مقاومت به انجماد با پتانسیل آب برگ و پتانسیل آب برگ با مقدار قند برگ گردید که میتواندحاکی از وجود لینکاژبین ژنهای کنترل کنندهء آن صفات بر روی کروموزمهای مربوطه، اثرات پلیوتروپیک ژنها، و یا وقوع نوعی انتراکسیون در حالت هتروزیگوسیتی ژنها باشد.